O Nas
FUNDACJA ŚW. BENEDYKTA powstała w 2005 r. W ciągu 18 lat istnienia przeprowadziła przynajmniej 2000 działań w przestrzeni publicznej. Były to kongresy, konferencje, wykłady, seminaria, wydawnictwa, warsztaty, festiwale, koncerty, wystawy, lekcje dla szkół, wyjazdy studyjne, spektakle filmowe i teatralne, kampanie społeczne. Fundacja Św. Benedykta prowadzi działalność w obszarze szeroko rozumianej kultury chrześcijańskiej, w duchu św. Benedykta – patrona Europy’ Główny statutowy cel Fundacji to działalność na rzecz cywilizacji chrześcijańskiej we współczesnym świecie, co wyraża się przede wszystkim w działaniach na rzecz kultury, nauki, edukacji i wychowania młodego pokolenia. Wśród licznych konferencja warto przywołać choćby Kongres Wersalski w stulecie odzyskania niepodległości, Ora et labora na 1050-lecie Chrztu Polski, międzynarodowy Kongres Św. Benedykta czy konferencję Dlaczego nie było Norymbergi komunizmu w stulecie rewolucji bolszewickiej połączona z wystawą na poznańskim lotnisku, Osobne miejsce w szeregu tych projektów zajmował przez lata Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Poznaniu. W działaniach wydawniczych wizytówką Fundacji jest wydawany od 1998 r. kwartalnik „Christianitas” (92 numery) oraz seria książkowa Biblioteka Christianitas (40 tomów). W obszarze muzycznym najbardziej znany projekt Fundacji tu Poznań Katharsis Festival, który skupia najważniejszych wykonawców muzyki dawnej z Polski i Europy wokół związków z europejskim christianitas oraz z początkiem państwa polskiego i chrześcijaństwa w Polsce.
Od 12 lat, w rocznicę śmierci Mieszka I, za sprawą Fundacji odbywa się w Złotej Kaplicy poznańskiej Katedry Msza Requiem za pierwszych władców Polski
-
- rozwój nauk humanistycznych oraz stymulowanie i promowanie innowacyjnych badań humanistycznych,
- rozwój i promowanie badań interdyscyplinarnych w obszarze humanistyki,
- wykorzystanie humanistyki do rozwoju innych obszarów nauki, a także kultury, edukacji, gospodarki i społeczeństwa,
- badanie oraz promowanie idei polskości w historii, kulturze i myśli politycznej,
- prowadzenie badań w zakresie tożsamości narodowej (kulturowej) na rzecz trwałości polskiej tradycji narodowej,
- badanie oraz promowanie polskich tradycji regionalnych i narodowych, a także postaw patriotycznych,
- badanie oraz popularyzację regionalnych i narodowych źródeł kultury polskiej (w tym literatury, sztuki, muzyki i myśli filozoficznej) w kraju i za granicą,
- prowadzenie badań nad polskim muzealnictwem i miejscami pamięci narodowej w kraju i za granicą;
Prof. dr hab. Jacek Bartyzel
prof. zwyczajny UMK, teatrolog, filozof polityki. Obszary badawcze: historia monarchii, autorytaryzm, demokracje współczesne a tradycyjne systemy polityczne, Magisterium Kościoła.
Prof. Dr hab. Grzegorz Kucharczyk
prof. zwyczajny w Instytucie Historii PAN, Akademia Jakuba z Paradyża, autor licznych publikacji, współautor podręczników szkolnych. Historyk myśli politycznej.
prof. Jacek Kowalski
Prof. UAM w Poznaniu, Historyk sztuki, znawca ustroju i kultury szlacheckiej okresu I Rzeczypospolitej. Autor wielu publikacji, organizator międzynarodowego seminarium mediewistycznego.
Dr Paweł Milcarek
Filozof, historyk i teolog. Redaktor naczelny kwartalnika Christianitas. Autor wielu publikacji. W tym książki „Polska chrześcijańska. Kamienie milowe” wydanej w języku polskim i francuskim
Dr Michał Gołębiowski
Literaturoznawca, publicysta i tłumacz. Twórca projektu poświęconego wątkom teologicznym w literaturze. Autor m.in. książki Słodka ziemia. O kulturze wyczerpania i powrotach nadprzyrodzoności.
Mgr Tomasz Rowiński
Socjolog i politolog,, historyk idei. Autor książki „Królestwo nie z tego świata. O zasadach Polski katolickiej na podstawie wydarzeń nowszych i dawniejszych. Tom I „trylogii polsko-rzymskiej”.
Jest to projekt badawczy związany z 1000 rocznicą pierwszej polskiej koronacji królewskiej Bolesława I Chrobrego. Projekt odnosi się do wydarzeń mających fundamentalne znaczenie dla polskiej historii. Stanowiły one zarówno symboliczne, jak i realne, zwieńczenie procesu budowania państwa polskiego oraz zajęcia przezeń równoprawnego stanowiska w europejskiej, to znaczy zachodniochrześcijańskiej cywilizacji, którą politycznie odbudowali król Franków cesarz Karol I Wielki (800) i król Niemiec – pierwszy cesarz Sacrum Imperium Romanum – Otton I Wielki (962).
Proces ten, zapoczątkowany został przez jednoczącego szczepy Słowian zachodnich księcia Polan z dynastii Piastów, Mieszka I, jego chrztem w roku 966, utworzeniem (968) w Poznaniu pierwszego biskupstwa misyjnego na ziemiach polskich oraz oddaniem przezeń – aktem nazywanym w historiografii Dagome iudex (990) – „Państwa Gnieźnieńskiego” w opiekę Stolicy Apostolskiej, cesarza Świętego Cesarstwa Ottona III.
Dzieło to dokończył książe Bolesław Chrobry, któremu cesarz Otton III nałożył na głowę swój własny diadem oraz wręczył kopię najświętszej relikwii cesarstwa, tzw. Włóczni św. Maurycego, a którego najbardziej konkretnym rezultatem było utworzenie pełnej i autonomicznej struktury kościelnej w Polsce, z własną metropolią arcybiskupią. Książę Polski otrzymał też tytuł patrycjusza Świętego Cesarstwa, co stanowiło symboliczny wyraz uznania Polski („Sklawinii”) za czwarty – obok Italii, Galii i Germanii – człon Rei Publicae Christianae.
Przedsięwzięcia naukowe podejmowane w ramach projektu Millenium Regni Poloniae będą odnosiły się do wieloaspektowości, złożoności i bogactwa znaczeń tego aktu. W pierwszym rzędzie wspomnianego już wyżej znaczenia politycznego, jako utwierdzenia samoistnego (w terminologii nowożytnej – suwerennego) stanowiska Królestwa Polskiego pośród narodów Europy, oraz historycznego, jako refleksja nad kształtem kolejno następujących form ustrojowych monarchii w Polsce. Poczynając od patrymonialnej monarchii pierwszych Piastów poprzez późnośredniowieczną (od 1295 i1320 roku) monarchię stanową ostatnich Piastów i Jagiellonów, „republikańską” monarchię „mieszaną” (mixta) królów elekcyjnych, na powrót dziedziczną, ale opartą o oświeceniową teorię „podziału władz” monarchię ustanowioną u schyłku Rzeczypospolitej przez Konstytucję 3 Maja, wreszcie kadłubową i z ograniczoną suwerennością monarchię konstytucyjną Królestwa Polskiego w niedobrowolnej unii z Cesarstwem Rosyjskim aż po próby odrodzenia niepodległej monarchii podejmowanych w czasie I wojny światowej i ruchu monarchistycznego w II Rzeczypospolitej.
Po wtóre działania badawcze będą się odnosiły do znaczenia duchowego i kulturowego, jako zakorzenienia narodu polskiego – „narodu ochrzczonego”, jak mawiał Prymas Tysiąclecia, bł. Stefan kard. Wyszyński – w duchowości rzymskiego katolicyzmu i kulturze Christianitas, czego dobitnym wyrazem były słowa uznania ze strony Matyldy Lotaryńskiej dla króla Mieszka II, władcy wykształconego (rzecz nieczęsta w tamtej epoce), władającego łaciną i greką. Po trzecie, w znaczeniu łączącym oba powyższe aspekty – polityczny i teologiczny – czyli ufundowania w akcie koronacji i namaszczenia sakramentalium oleju świętego, ceremonii o tradycji biblijnej, a odnowionej w monarchiach chrześcijańskich, począwszy od namaszczenia króla Franków Pepina Krótkiego, jako świadomy akt imitatio Davidi regis, teologii politycznej monarchii jako corpus mysticum politicum i króla jako „osoby podwójnej”, posiadającej „dwa ciała”: śmiertelne – fizyczne i nieśmiertelne – polityczne. Szczególnym zadaniem w tym aspekcie winna być pogłębiona refleksja nad formą i treścią rytu koronacyjnego (w kształcie uniwersalnym i partykularnym polskim), jako ekspresji idei nadprzyrodzonego źródła władzy w ujęciu sięgającym nauczania św. Pawła w Liście do Rzymian (nihil est potestas nisi a Deo) oraz koncepcji św. Augustyna „władcy szczęśliwego” (imperator felix) dzięki oddaniu wspólnoty politycznej (civitas terrena) w służbę budowania Państwa Bożego (civitas Dei). Wreszcie, należałoby przyjrzeć się, jak tradycja monarchiczna i koronacje królów polskich były podejmowane w polskiej literaturze i sztuce. Chcielibyśmy także aby podejmowane w ramach tych obchodów przedsięwzięcia nakierowane były nie tylko na badania historyczne dotyczące tradycji monarchicznej i sakry królewskiej w ponad tysiącletniej historii Polski, ale aby otwierały również perspektywę na teraźniejszość i przyszłość, jako namysł nad sensem instytucji monarszej i nieprzemijającą wartością tej tradycji, godną kontynuacji jako polityczna, moralna i duchowa busola w świecie zdominowanym przez to, co już Cyprian Norwid nazywał „cywilizacją przeciw-chrześcijańską” i przez ideologie sekularystyczne i egalitarne, również w aspekcie tego, co nazywa się dziś soft power w służbie polskiej racji stanu. Ponieważ koronacja królewska Bolesława Chrobrego była bez wątpienia drugim, po Chrzcie Polski, kamieniem milowym na drodze kształtowania politycznej, społecznej i duchowej tożsamości Polaków i stała u początków zmagań w których rodziły się suwerenne państwo, chrześcijański naród i uniwersalistyczna cywilizacja w której wspólnota polityczna miała budować Państwo Boże, to chcielibyśmy aby nasze badania objęły tą wieloaspektowość i złożoność tematu. Będą one miały siłą rzeczy charakter interdyscyplinarny ale i innowacyjny. Wezmą w nich udział przedstawiciele takich nauk jak historia, historia sztuki, archeologia, literaturoznawstwo, muzykologia, teologia, socjologia czy politologia. Wynikiem prac będą natomiast nie tylko tradycyjne publikacje w czasopismach czy książkach ale także w formie zapisu multimedialnego i rekonstrukcji na żywo kontekstów muzycznych i liturgicznych. Celem badań jest przedstawienie znaczenia, charakteru i specyfiki polskiej monarchii na przestrzeni tysiąca lat, jej historycznego wpływu oraz obecności i aktualności jej dziedzictwa we współczesnej Polsce.
Wskazane wyżej działania merytoryczne znajdą wyraz także w publikacjach, które będą zbierały wystąpienia na seminariach i konferencjach, artykuły naukowe oraz przybliżające temat szerszemu czytelnikowi eseje. Kwestia aktualności doświadczenia polskiej monarchii znajdzie się w publikacji zbierającej wyniki ankiety na ten temat przeprowadzonej wśród osób ze świata nauki, kultury, polityki i Kościoła.
MILLENIUM REGNI POLONIAE
This is a research project related to the 1000th anniversary of the first Polish royal coronation of Bolesław I the Brave. The project refers to the events of fundamental importance for Polish history. They were both symbolic and real culmination of the process of establishing the Polish state and its taking an equal position in the European, i.e. Western Christian civilization which was politically rebuilt by emperor Charlemagne, the king of the Franks (800), and Otto I the Great, the king of Germany and the first emperor of the Sacrum Imperium Romanum (962).
That process was initiated by Mieszko I, the prince of Polans from the Piast dynasty, who united the tribes of Western Slavs, with his baptism in 966, the creation (968) of the first missionary diocese on Polish lands in Poznań, and his act called in historiography Dagome iudex (990) placing the „State of Gniezno” under the protection of the Holy See.
His work was continued by prince Bolesław the Brave whom emperor Otto III honored by placing his own diadem on his head and giving him a copy of the most sacred relic of the empire, the so-called Spear of St. Maurice. The most concrete result of Bolesław’s activity was the creation of a full and autonomous church structure in Poland, with its own archbishopric. The Prince of Poland also received the title of patrician of the Holy Empire, which was a symbolic expression of the recognition of Poland („Sclavinia”) as the fourth – next to Italy, Gaul and Germania – member of the Rei Publicae Christianae.
Scientific endeavors undertaken as part of the project Millenium Regni Poloniae will refer to the multi-aspect nature, complexity and richness of meanings of that act.
First of all, they will embrace the above-mentioned political meaning, as a confirmation of the independent (in modern terminology – sovereign) position of the Kingdom of Poland among the nations of Europe, as well as historical reflection on the shape of the forthcoming political forms of monarchy in Poland. Starting from the patrimonial monarchy of the first Piast dynasty, through the late medieval (from 1295 and 1320) estate monarchy of the last Piast and Jagiellon dynasty, the „republican” „mixed (mixta) monarchy” of elective kings, the monarchy hereditary again, but based on the Enlightenment theory of „separation of powers”, established in the Constitution of 3 May 1791 in the decline of the Polish-Lithuanian Commonwealth, finally ending with the truncated constitutional monarchy of the Kingdom of Poland in an involuntary union with the Russian Empire, with limited sovereignty, up to the attempts to restore an independent monarchy undertaken during World War I and the monarchist movement in the Second Republic of Poland.
Secondly, the research activities undertaken as part of the project will refer to the spiritual and cultural significance of the above mentioned act by which the Polish nation („the baptized nation”, as used to say the Primate of the Millennium, Blessed Stefan Cardinal Wyszyński) became rooted in the spirituality of Roman Catholic Church and the culture of Christianitas, which was clearly expressed by Matilda of Swabia in her words of appreciation about king Mieszko II, an educated ruler (uncommon in that era) who spoke Latin and Greek.
Thirdly, the research projects will combine both of the above mentioned aspects, political and theological. They will explore the meaning of the creation, by the act of coronation joint with anointing with the sacramental holy oil, a ceremony rooted in biblical tradition and renewed in Christian monarchies (starting with the anointing of the Frankish king Pepin the Short) as a conscious act of imitatio Davidi regis , of the political theology of monarchy as the corpus mysticum politicum and the king as a „double person”, having „two bodies”: mortal – physical and immortal – political.
A special task in this aspect should be an in-depth reflection on the form and content of the coronation rite (in its universal and particular Polish form), as an expression of the idea of a supernatural source of power in an approach dating back to the teachings of St. Paul in the Letter to the Romans (nihil est potestas nisi a Deo) and the concept of St. Augustine „a happy ruler” (imperator felix) thanks to the dedication of the political community (civitas terrena) to the service of building the City of God (civitas Dei).
Finally, it would be necessary to look at how the monarchical tradition and the coronations of Polish kings were depicted in Polish literature and fine arts. We would also like the projects undertaken as part of these celebrations to be aimed not only at historical research on the monarchical tradition and royal anointing in over a thousand years of Polish history, but also at opening a perspective on the present and the future, as reflection on the meaning of the monarchical institution and the everlasting value of this tradition, worthy of continuation as a political, moral and spiritual compass in a world dominated by what Cyprian Norwid called „anti-Christian civilization” and by secularistic and egalitarian ideologies, also in the aspect of what is today called soft power being in the service of the Polish reason of state.
Since, after the Baptism of Poland, the royal coronation of Bolesław the Brave was undoubtedly the second milestone on the way to shaping the political, social and spiritual identity of Poles, and initiated their efforts to establish a sovereign state, a Christian nation and a universalistic civilization in which a political community was to build the City of God, we would like our research projects to cover this multi-aspect and complexity of the topic. They will necessarily be interdisciplinary, but also innovative. They will be led by representatives of historical studies, art history, archaeology, literary studies, musicology, theology, sociology and political science.
The result of the work will be not only traditional publications in magazines or books, but also multimedia recordings and live reconstructions of musical and liturgical contexts. The aim of the research is to present the meaning, character and specificity of the Polish monarchy over a thousand years, its historical impact and the presence and relevance of its heritage in contemporary Poland.
The above mentioned activities will also be reflected in publications that will summarize seminars and conferences, scientific articles and essays presenting the topic to a wider public. The relevance of the experience of the Polish monarchy will be included in survey conducted among people from the world of science, culture, politics and the Church.
MILLENIUM REGNI POLONIAE
Il s’agit d’un projet de recherche lié au millième anniversaire du premier couronnement royal polonais de Boleslas Ier le Vaillant. Le projet se réfère à des événements d’une importance fondamentale pour l’histoire polonaise. Ils représentent à la fois un point culminant symbolique et réel du processus de construction de l’État polonais et de son accession à une position égale dans la civilisation chrétienne européenne, c’est-à-dire occidentale, qui a été politiquement reconstruite par le roi des Francs, l’empereur Charlemagne (800), et le roi d’Allemagne – le premier empereur du Sacrum Imperium Romanum – Otton Ier le Grand (962).
Cette oeuvre a été initiée par Mieszko Ier, un prince polonais de la dynastie Piast qui a unifié les tribus des Slaves occidentaux, avec son baptême en 966, l’établissement du premier évêché missionnaire sur le sol polonais à Poznan (968) et la remise de l’ «État de Gniezno» au Saint-Siège dans un acte connu dans l’historiographie sous le nom de Dagome iudex (990).
Ce travail a été poursuivi par le prince Boleslas le Vaillant, à qui l’empereur Otton III a placé son propre diadème sur la tête et a offert une copie de la relique la plus sacrée de l’Empire, la « lance de Saint-Maurice », et dont le résultat le plus concret était la création d’une structure ecclésiastique complète et autonome en Pologne, avec sa propre métropole archiépiscopale. Le prince de Pologne a également reçu le titre de patricien du Saint Empire, une reconnaissance symbolique de la Pologne (« Sklavinia ») en tant que quatrième membre – aux côtés de l’Italie, de la Gaule et de la Germanie – de la Rei Publicae Christianae.
Les travaux scientifiques entrepris dans le cadre du projet Millenium Regni Poloniae aborderont les significations multiples, complexes et riches de cet acte.
En premier lieu, la signification politique susmentionnée, en tant que réaffirmation de la position autonome (dans la terminologie moderne: souveraine) du royaume polonais parmi les nations d’Europe, et la signification historique, en tant que réflexion sur les formes successives de la monarchie en Pologne, depuis la monarchie patrimoniale des premiers Piast, en passant par la monarchie d’États de la fin du Moyen Âge (entre 1295 et 1320) des derniers Piast et Jagellon, la monarchie « républicaine » « mixte » (mixta) des rois élus, jusqu’à la monarchie héréditaire, mais basée sur la théorie datant du siècle des Lumières de la « séparation des pouvoirs », la monarchie établie par la Constitution du 3 mai 1791 durant la période du déclin du Royaume de Pologne, enfin la monarchie constitutionnelle à souveraineté limitée du Royaume de Pologne en union involontaire avec l’Empire russe, jusqu’aux tentatives de renaissance d’une monarchie indépendante pendant la Première Guerre mondiale et mouvement monarchiste de la Seconde République.
Deuxièmement, les activités de recherche feront référence à la signification spirituelle et culturelle de l’enracinement de la nation polonaise (« une nation baptisée », comme le primat du millénaire, le bienheureux cardinal Stefan Wyszyński, avait l’habitude de le dire) dans la spiritualité du catholicisme romain et la culture de la Christianitas, qui a été exprimée avec insistance par les mots élogieux de Mathilde de Lorraine au sujet du roi Mieszko II, un souverain éduqué (une chose peu commune à l’époque), qui parlait couramment le latin et le grec.
Troisièmement, les projets de recherche combineront les deux aspects susmentionnés, politique et théologique. Ils exploreront la signification de la création, par l’acte de couronnement conjoint à l’onction avec l’huile sainte, une cérémonie enracinée dans la tradition biblique et renouvelée dans les monarchies chrétiennes (à partir de l’onction du roi franc Pépin le Bref) comme un acte conscient d’imitatio Davidi regis, de la théologie politique de la monarchie comme corpus mysticum politicum et du roi comme une « personne double », ayant « deux corps » : mortel – physique et immortel – politique.
A cet égard, il conviendrait d’approfondir la réflexion sur la forme et le contenu du rituel du couronnement (dans sa forme universelle et particulièrement polonaise), en tant qu’expression de l’idée de la source surnaturelle du pouvoir, dans des termes qui remontent à l’enseignement de saint Paul dans la Lettre aux Romains (nihil est potestas nisi a Deo) et au concept de saint Augustin du « souverain heureux » (imperator felix) grâce à l’engagement de la communauté politique (civitas terrena) au service de la construction de la Cité de Dieu (civitas Dei).
Enfin, il conviendrait d’examiner comment la tradition monarchique et les couronnements des rois polonais ont été présentés dans la littérature et l’art polonais. Nous souhaitons également que les travaux entrepris dans le cadre de ces célébrations ne soient pas seulement orientés vers la recherche historique concernant la tradition monarchique et le sacre des rois dans l’histoire plus que millénaire de la Pologne, mais qu’elles ouvrent également une perspective pour le présent et l’avenir, en tant que réflexion sur le sens de l’institution monarchique et sur la valeur impérissable de cette tradition, digne de se perpétuer comme boussole politique, morale et spirituelle dans un monde dominé par ce que Cyprian Norwid appelait déjà la « civilisation antichrétienne », et par des idéologies laïques et égalitaires, y compris par ce que l’on appelle aujourd’hui le « soft power » au service de la raison d’État polonaise.
Puisque le couronnement royal de Boleslas le Vaillant a sans doute été le deuxième jalon, après le baptême de la Pologne, sur la voie de la formation de l’identité politique, sociale et spirituelle des Polonais et il a initié la lutte qui a abouti à la naissance de l’État souverain, la nation chrétienne et la civilisation universaliste dans laquelle la communauté politique devait construire la Cité de Dieu, nous souhaitons que nos recherches englobent ce sujet multiforme et complexe. Elles seront nécessairement interdisciplinaires mais aussi innovantes. Elles impliqueront des représentants de sciences telles que l’histoire, l’histoire de l’art, l’archéologie, les études littéraires, la musicologie, la théologie, la sociologie ou les sciences politiques.
Cependant, ces travaux n’aboutiront pas seulement à des publications traditionnelles dans des revues ou des livres, mais aussi à des enregistrements multimédias et à de directes reconstitutions de contextes musicaux et liturgiques. L’objectif de la recherche est de présenter l’importance, le caractère et la spécificité de la monarchie polonaise au cours d’un millénaire, son influence historique, ainsi que la présence et la pertinence de son héritage dans la Pologne contemporaine.
Les activités susmentionnées trouveront également leur expression dans des publications qui rassembleront des discours prononcés lors de séminaires et de conférences, des articles scientifiques et des essais qui présenteront le sujet à un lectorat plus large.
La question de l’actualité de l’expérience monarchique polonaise sera incluse dans une publication rassemblant les résultats d’une enquête sur le sujet menée auprès de personnes issues des circles scientifique, culturel, politique et ecclésiastique.
Projekt finansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Programu „Nauka dla Społeczeństwa II”.
